برای نوشتن مقاله تأثیر استرس بر بدن، به سراغ یک مقاله معتبر در سایت APA یا همان سایت انجمن روانشناسی آمریکا رفتم. در ادامه، این مقاله را به طور کامل برای شما ترجمه کرده و به زبان ساده مینویسم. با من همراه باشید.
استرس با بدن چه میکند؟
همانطور که در این مقاله نوشته، به طور کلی بدن ما برای تحمل استرس در سطح اندک، بسیار مجهز است و با آن به مشکل خاصی بر نمی‌خورد. اما اگر میزان استرس زیاد شود یا زمان آن طولانی باشد ممکن است بخش‌های مختلف بدن‌مان را تحت تاثیر قرار بدهد. کدام بخش‌ها؟
1_ سیستم اسکلتی عضلانی
ببینید، به طور کلی وقتی که بدن در مقابل استرس قرار بگیرد عضلات آن منقبض می‌شوند و این انقباض عضلات، یک واکنش در مقابل استرس است. در حالت عادی به محض شروع استرس عضلات منقبض شده و بعد از اتمام آن‌هم عضلات ر‌ها می‌شود. اما وقتی که دچار استرس مزمن باشیم این انقباض‌ها طولانی‌تر شده و عملاً ممکن است واکنش‌های دیگر بدن را تحریک کرده و حتی اختلالاتی که به استرس ارتباط دارند را بیشتر کند. مثلاً در نتیجه این انقباض عضلات ممکن است شما با سردرد‌های میگرنی و همینطور درد در کمر و اندام فوقانی (دست‌ها) روبه‌رو شوید.
دقیقاً به دلیل اهمیت همین موضوع بود که سال‌ها پیش دکتر ادمون جاکوبسن تمرینی به اسم ریلکسیشن عضلانی را به وجود آورد. در مورد این روش تمرینی که تمرکزش روی آزادسازی عضلات بدن و البته آگاه‌سازی ما از آنهاست، در یک مقاله به طور کامل صحبت کردم. همینطور در اپلیکیشن آرامیا هم به‌شکل صوتی دوره‌اش را در اختیارتان قرار دادیم. این تمرین مخصوصاً برای افرادی که دچار درد‌های ناشی از استرس هستند بازدهی خوبی دارد، بنابراین اگر دوست داشتید، آرامیا را دانلود کنید و این تمرین را انجام بدهید.
- بیشتر بخوانید: برای استرس چه بخوریم؟
2_ دستگاه تنفسی
یکی دیگر از تأثیر‌های استرس بر بدن، تأثیر آن بر دستگاه تنفسی است. ببینید، سیستم تنفسی وظیفه دارد اکسیژن را به سلول‌ها رسانده و در مقابل ضایعات دی‌اکسید کربن را از بدن بیرون ببرد. نکته اینجاست که استرس و احساسات شدید می‌توانند خودشان را در بدن با علائمی مثل تنگی نفس یا تنفس سریع نشان بدهند. چرا؟
چون در این حالت راه بین بینی و ریه‌های انسان منقبض شده و عبور و مرور هوا سخت می‌شود. البته در افرادی که هیچ مشکل تنفسی ندارند، چنین موضوعاتی خیلی مسئله‌ساز نیست و بدن فرد می‌تواند با این مشکل مقابله کند.
اما استرس زیاد در افرادی که با مشکلات تنفسی رو به رو هستند، مثل آسم یا بیماری انسدادی مزمن ریه، می‌تواند باعث تشدید اثرات بیماری شود. جالب اینجاست که در مقاله مورد نظر به این موضوع اشاره شده که حتی ممکن است استرس زیاد باعث حملات آسم و “حملات پانیک” به انسان شود.
3_ سیستم قلبی عروقی
به طور کلی منظور از سیستم قلبی عروقی، قلب و رگ‌های خونی متصل به آن هستند. این سیستم در تأمین غذا و اکسیژن برای اندام‌ها نقش مهمی دارد. اصولاً وقتی که انسان دچار استرس می‌شود، با ضربان قلب سریع‌تری روبرو شده و همینطور رگ‌های خونی‌اش منقبض می‌شود.
در همین حین رگ‌هایی که خون را به عضلات بزرگ و همینطور قلب انسان می‌برند منبسط شده و در نتیجه افزایش پمپاژ خون، فشار خون فرد بالا می‌رود. این دقیقاً چیزی است که در روانشناسی با اسم “واکنش مبارزه یا فرار” شناخته می‌شود.
حالا مشکل از جایی شروع می‌شود که فرد دائم در مقابل این افزایش استرس باشد. در واقع در این شرایط انبساط و انقباض مداوم رگ‌ها، افزایش سرعت تپش قلب و همینطور آزاد شدن هورمون‌های استرس بر بدن تأثیر می‌گذارد. تا جایی که ممکن است در طولانی‌مدت خطر ابتلا به فشار خون بالا و حمله قلبی یا سکته را افزایش بدهد.
در ادامه گفته شده زنانی که در پسایائسگی هستند، به دلیل کاهش سطح استروژن بد‌ن‌شان بیشتر در خطر اثرات استرس بر قلب‌شان هستند و این یعنی نسبت به دیگر زنان شرایط‌شان کمی خطرناک‌تر است. در مقاله “تأثیر استرس بر بدن” به طور مفصل در مورد این موضوع صحبت کردم.
4_ سیستم غدد درون ریز
ببینید زمانی که مغز ما متوجه شرایط خطرناک شود، غده هیپوفیز دستور می‌دهد تا هورمونی به اسم کورتیزول را تولید کند. این هورمون در واقع در غدد فوق کلیوی، یعنی در بالای کلیه‌ها ایجاد می‌شود. در این شرایط کورتیزول با به حرکت درآوردن گلوکز و اسید‌های چرب کبد، سطح سوخت انرژی موجود را افزایش می‌دهد و باعث افزایش انرژی بدن می‌شود.
البته در حالت عادی و زمانی که استرس نداریم هم کورتیزول در بدن ما وجود دارد. مثلا بعد از بیدار شدن از خواب، غلظت آن زیاد است و به مرور و طی روز، کاهش پیدا میکند. نکته اینجاست که استرس زیاد و مداوم می‌تواند در سیستم ایمنی بدن و همینطور محور HPA (همان محور تولید‌کننده استرس) اختلال ایجاد کند. این اختلال متأسفانه با بسیاری از موارد مثل شرایط جسمی و روانی، خستگی مزمن، دیابت، چاقی، افسردگی، اختلالات ایمنی و… مرتبط است.
- بیشتر بخوانید: غذاهای استرس زا
- بیشتر بخوانید: قرص ضد استرس
- بیشتر بخوانید: استرس حرف زدن در جمع
5_ دستگاه گوارش
یکی از مهم‌ترین جواب‌هایی که می‌توانم به سؤال استرس با بدن چه میکند بدهم، اشاره به تأثیرش بر دستگاه گوارش است. در واقع استرس بر مری، معده و روده تأثیر دارد. استرس می‌تواند روی صد‌ها میلیون نورونی که در روده وجود دارند و با مغز در ارتباط هستند تأثیر گذاشته و باعث درد و نفخ و سایر ناراحتی‌های روده شود. همینطور می‌تواند روی باکتری‌های سالمی که در روده فعالیت می‌کنند تأثیر گذاشته و عملاً باعث اثر‌گذاری روی خلق و خوی انسان شود. چرا که این باکتری‌ها بر مغز اثر دارند. البته ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود!
- اغلب افراد وقتی که درگیر استرس باشند خیلی بیشتر یا کم‌تر از حد معمول غذا می‌خورند.
- همینطور بسیاری از افراد در شرایط استرس‌زا به سراغ مصرف دخانیات، تنباکو یا الکل می‌روند.
- هم غذا خوردن زیاد و کم و هم مصرف این دخانیات می‌تواند باعث ایجاد سوزش سر دل یا رفلاکس معده شود.
- گفته می‌شود استرس می‌تواند بلعیدن غذا را با مشکل دچار کرده و همینطور با افزایش میزان هوا حین بلعیده شدن، باعث افزایش آروغ، گاز گرفتگی و همینطور نفخ معده شود.
- استرس می‌تواند باعث ایجاد حالت تهوع، درد و نفخ در معده و همینطور در نهایت در شرایط استرس شدید، باعث استفراغ شود.
- تأثیری که استرس بر روده می‌گذارد علاوه بر ایجاد نفخ یا ناراحتی در آن می‌تواند باعث اسهال یا یبوست هم شود. همینطور اسپاسم عضلانی در روده یکی دیگر از عوارض استرس برای بدن است که بسیار هم دردناک خواهد بود.
- در نهایت استرس مخصوصاً روی افرادی که مبتلا به اختلالات مزمن روده مثل بیماری التهابی روده یا سندروم روده تحریک‌پذیر هستند تأثیر زیادی می‌گذارد.
6_ سیستم عصبی
در حالت عادی وقتی که انسان دچار استرس شود، بخش‌هایی از سیستم عصبی آن چیزی به اسم واکنش جنگ یا گریز را فعال میکند. در اثر این واکنش هورمون‌های آدرنالین و همینطور کورتیزول در بدن آزاد می‌شوند. در ادامه این هورمون‌ها هم ضربان قلب را بالاتر برده و هم سرعت تنفس را افزایش می‌دهند. به این ترتیب عملا باعث می‌شوند بعضی از رگ‌های خونی منبسط شده و همینطور فرآیند گوارش تغییر کند و البته سطح گلوکز یا همان انرژی قند در جریان خون بالا برود.
این البته واکنشی است که باعث شده نیاکان ما برای چندین هزار سال از خطرات مختلف دور بمانند و انرژی لازم برای مقابله با آن‌ها را پیدا کند. پس در حالت عادی این واکنش خیلی برای بدن مضر نیست اما مشکل از جایی شروع می‌شود که دچار استرس مزمن و مداوم شویم. به این ترتیب به وجود آمدن دائمی این واکنش می‌تواند برای بقیه سیستم‌های بدن از جمله سیستم عصبی مشکل‌ساز شود. (سیستم عصبی بخش‌های مختلفی از جمله مغز و نخاع، سیستم عصبی خودمختار و جسمی دارد. به زبان دیگر، همه چیز در بدن ما به سیستم عصبی وابسته است! از حرکت گرفته تا هماهنگی میان سلول‌ها.)
7_ دستگاه تناسلی مرد
به طور کلی دستگاه تناسلی آقایان تحت تأثیر سیستم عصبی است و استرس زیاد و در نتیجه ترشح زیاد هورمون کورتیزول، می‌تواند بر عملکرد طبیعی دستگاه تناسلی مردان تأثیر بگذارد. اول از همه استرس مداوم و طولانی می‌تواند بر تولید تستوسترون تأثیر گذاشته و باعث کاهش میل جنسی شود. همینطور اختلال نعوظ یا ناتوانی جنسی هم از دیگر عوارض استرس هستند. به جز میل جنسی، تأیید شده که استرس مزمن می‌تواند بر تولید و بلوغ اسپرم اثر منفی بگذارد و عملاً بارداری را با مشکل روبرو کند.
نکته بعدی اینجاست که وقتی استرس بر سیستم ایمنی انسان تأثیر بگذارد، عملاً بدن در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیر‌تر می‌شود. به این ترتیب ممکن است آقایانی که دچار استرس مداوم هستند با مشکلاتی مثل عفونت بیضه، غده پروستات و مجاری ادراری روبه‌رو شوند.
چطور استرس را کاهش بدهیم؟
خوب در مورد استرس تا الان مقالات زیادی در وبلاگ آرامیا نوشته‌ام. از جمله مقاله درمان استرس و کاهش استرس سریع. اگر بخواهم به‌شکل خلاصه بگویم، این‌ها بهترین راهکار‌ها هستند:
- مراجعه به روانشناس
- انجام مداوم مدیتیشن (به مقاله مدیتیشن صوتی مراجعه کنید.)
- انجام تمرین ریلکسیشن عضلانی
- و… .
کلام آخر
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله به این سؤال پاسخ دادم که استرس با بدن چه میکند و تأثیر استرس بر بدن چیست؟ در آخر اگر سؤال و نظری دارید در بخش نظرات منتظر شما عزیزان هستم.
منبع: apa
