استرس در واقع پاسخی است که بدن ما به تهدیدهای درک‌شده می‌دهد. با توجه به اینکه استرس باعث آماده شدن ذهن و بدن برای مقاله با تهدید می‌شود، عملا وجود آن در زندگی ما ضروری است. اما وقتی به طور مداوم دچار استرس باشیم، یعنی همان استرس مزمن، بدن و همینطور ذهن ما دچار عوارضی می‌شوند که حتی ما را تا مرز انواع بیماری‌ها هم می‌برند. همانطور که در مقاله علائم استرس هم گفته شد، ممکن است به خاطر وجود استرس زیاد یا مداوم دچار مشکلاتی مثل بیماری قلبی، مشکلات روانی و… شوید. حالا در این بین، استرس در بعضی افراد خودش را با علائم ظاهری نشان می‌دهد! پس در ادامه مقاله با استناد به منابع معتبر علمی به سراغ علائم ظاهری استرس رفته و آنها را با هم بررسی می‌کنیم.
علائم ظاهری استرس چیست؟
ببینید، به طور کلی استرس از 2 طریق روی ظاهر شما تاثیر می‌گذارد:
- در درجه اول با تاثیر گذاشتن روی ترشح هورمون‌ها، می‌تواند باعث ایجاد یک‌سری تغییرات ظاهری شود. مثلا ایجاد چین و چروک.
- در درجه دوم می‌تواند باعث ایجاد عادت‌های بدی در شما شود که ظاهر صورت‌تان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مثلا باعث شود دائم دندان قروچه رفته یا لب‌های‌تان را گاز بگیرید.
حالا اجازه بدهید یکی‌یکی این علائم را بررسی کنیم.
- بیشتر بخوانید: استرس های شغلی
- بیشتر بخوانید: آیا استرس لاغر میکند؟ شواهد علمی چه می‌گویند؟
- بیشتر بخوانید: دلایل استرس دانش آموزان
1_ آکنه
زمانی که دچار استرس می‌شوید، هورمون استرس یا همان کورتیزول در بدن شما ترشح می‌شود. ترشح این هورمون خودش با تاثیر گذاشتن روی بخش هیپوتالاموس مغز، باعث ترشح هورمون دیگری به نام هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین (CRH) می‌شود. اینطور گفته شده که احتمالا این هورمون باعث ترشح چربی از غدد چربی در اطراف فولیکول‌های مو می‌شود. حالا نکته اینجاست که وقتی به کمک هورمون گفته‌شده روغن زیادی ساخته شود، منافذی که روی پوست‌تان وجود دارد مسدود شده و این موضوع آکنه را به وجود می‌آورد! البته هنوز در مورد تاثیر استرس بر آکنه نیاز به تحقیقات بیشتری هست اما چند تحقیق، از جمله تحقیقی که در سال 2017 بر دانشجویان زن پزشکی و تحقیق دیگری که در سال 2011 بر حدود 1200 نفر انجام شد، ارتباطاتی بین آکنه و استرس را پیدا کرده‌اند. (منابع: 1 – 2)
2_ خشکی پوست
The stratum یا لایه شاخی، در واقع لایه بیرونی پوست شما محسوب می‌شود. این لایه حاوی یک‌سری پروتئین و لیپیدهایی است که نقش مهمی در هیدراته (آبرسانی) شدن سلول‌های پوست شما دارند. علاوه بر این، موارد گفته‌شده شبیه به یک سد عمل می‌کنند و باعث محافظت از پوست زیرین شما می‌شوند. حالا نکته اینجاست که وقتی لایه شاخی پوست شما نتواند به درستی عمل کند پوست‌تان دچار خشکی و خارش می‌شود. در مورد این موضوع که آیا استرس روی این لایه تاثیری دارد یا نه تحقیقی در سال 2014 و روی موش‌ها انجام و نشان داده که استرس عملکرد لایه شاخی را در بدن مختل میکند. علاوه بر این در همین تحقیق به چند مطالعه انسانی هم اشاره شده که نشان داده استرس ناشی از مشکلات زناشویی و استرس ناشی از مصاحبه شغلی می‌تواند روی این سد پوستی تاثیر منفی داشته باشد. (منبع)
3_ بثورات یا راش (Rashes)
همانطور که در مقالات مختلف از جمله مقاله رفع استرس سریع هم گفته شد، استرس روی سیستم ایمنی بدن انسان تاثیر منفی دارد. عدم کارکرد درست و ضعف این سیستم می‌تواند باعث بر هم خوردن تعادل در باکتری‌های روده و پوست شود. وقتی تناسب این باکتری‌ها بر هم بخورد، یک‌سری نشانه‌های ظاهری روی پوست شما ایجاد می‌شود، این همان قرمزی یا بثورات پوستی است. جالب است بدانید حتی گفته شده استرس می‌تواند بیماری‌هایی که خودشان بثورات را ایجاد می‌کنند، تشدید کند. مثلا پسوریازیس و اگزما. (منبع)
4_ چین و چروک پوستی
خب، یکی دیگر از علائم ظاهری استرس روی پوست شما، چین و چروک است. در واقع استرس یک‌سری تغییرات در پروتئین‌های پوست شما ایجاد کرده و خاصیت ارتجاعی‌اش را کاهش می‌دهد. این کاهش خاصیت می‌تواند به شکل‌گیری چین و چروک‌ها روی پوست شما کمک کند. علاوه بر این با توجه به اینکه استرس می‌تواند باعث شود به طور مداوم ابروهای‌تان را تکان بدهید، ممکن است منجر به ایجاد چین و چروک در اطراف ابروها هم بشود.
- بیشتر بخوانید: عوارض استرس
- بیشتر بخوانید: 9 علامت و نشانه استرس
5_ سفید شدن و ریزش مو!
شاید بپرسید که استرس چه تاثیری روی رنگ مو دارد؟ اصلا چطور؟ دانشمندان می‌گویند سلول‌هایی به نام ملانوسیت هستند که با ایجاد ملاتونین، باعث ایجاد رنگ در موهای شما می‌شوند. در سال 2020 تحقیقی انجام و نشان داد که استرس با تاثیر روی سیستم عصبی سمپاتیک، می‌تواند باعث ناپدید شدن این سلول‌های سازنده ملانوسیت شود! بعد از از بین رفتن سلول‌های گفته‌شده، سلول‌های جدید هم رنگ خودشان را از دست داده و به رنگ خاکستری در می‌آیند. علاوه بر اینها استرس با تاثیر روی چرخه رشد مو، وضعیتی را ایجاد میکند که با نام Telogen effluviumشناخته می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث ریزش بیش از حد موها شود. (منبع)
دیگر عوارض ظاهری استرس
به جز تمامی مواردی که بالاتر گفته شد، استرس می‌تواند از طرق دیگری هم روی ظاهر و صورت شما تاثیر بگذارد:
- آسیب دندان‌ها: متاسفانه بسیاری از افراد در زمان مواجه شدن با استرس، به دندان قروچه روی می‌آورند. این دندان قروچه ممکن هم هست که به شکل ناخوداگاه و در زمان خواب روی بدهد. در هر حال بعد از مدتی این مشکل باعث تاثیر منفی روی دندان‌ها می‌شود.
- TMD: اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی یا TMD در واقع یک‌سری مشکل است که روی مفصل‌های متصل‌کننده فک و جمجمه شما تاثیر می‌گذارد. این مسأله احتمال دارد به خاطر همان مشکل دندان قروچه به وجود بیاید.
- برافروختگی و قرمز شدن صورت: با توجه به تاثیری که استرس روی عادات تنفسی‌تان می‌گذارد، ممکن است برافروختگی صورت را هم در اثر آن تجربه کنید.
- درد و قرمز شدن یا خشک شدن لب: بعضی افراد در حین استرس، رفتارهایی مثل کندن پوست لب، گاز گرفتن آن و… را بروز می‌دهند که خب اینها باعث تاثیر بر پوست لب می‌شوند.
اصول و راهکارهای کاهش استرس!
خب، بعد از همه اینها بیایید به سراغ بخش دوم مقاله رفته و ببینیم که برای کاهش استرس و در نتیجه جلوگیری از عوارض ظاهری استرس چه راهکارهایی داریم؟ محتوای این بخش از مقاله در واقع خلاصه‌ای از مقاله رفع استرس است.
1_ از تمرین‌‌های ذهن آگاهی کمک بگیرید
همانطور که در مقاله تاثیر مدیتیشن بر استرس با استناد به تحقیقات عملی گفتم، مدیتیشن امروز در جامعه پزشکی به عنوان یکی از بهترین راهکارهای کاهش استرس در نظر گرفته می‌شود. با توجه به این موضوع حتما از همین امروز حداقل روزی یک بار، مدیتیشن کنید. اگر نمی‌دانید مدیتیشن چیست، کافی است از صوت راهنما و فارسی پایین کمک بگیرید تا آن را به سادگی انجام بدهید:
در ضمن، برای انجام مداوم و حرفه‌ای مدیتیشن و البته کمک گرفتن از دیگر تکنیک‌ها و راهکارهای کاهش استرس، پیشنهاد می‌کنم همین حالا اپلیکیشن آرامیا را دانلود کنید.
2_ به سراغ ارتباطات ارزشمند بروید
اگر در اطرافیان‌تان افرادی را دارید که واقعا به شما احساس خوبی می‌دهند، رابطه‌تان با آنها خوب است، تحقیرتان نمی‌کنند و… حتما زمان بیشتری را با آنها بگذرانید! در واقع تا امروز تحقیقات مختلفی این موضوع را تایید کرده است که ارتباطات می‌تواند باعث کاهش استرس و همینطور بهبود سلامت روان انسان شود. بنابراین از گوشه‌گیری و انزوا دست کشیده و از ارتباطات‌تان کمک بگیرید. حتی اگر افراد خاصی در اطراف‌تان نیستند که به سراغ‌شان بروید، می‌توانید در گروه‌هایی مثل گروه کوهنوردی، فوتبال و… ثبت نام کنید.
3_ الکل، مواد مخدر و کافئین را حذف کنید!
همانطور که در مقاله درمان بی خوابی هم گفته شد، مصرف زیاد کافئین و مخصوصا مصرف آن در ابتدا و انتهای روز، می‌تواند سطح استرس و کورتیزول شما را افزایش بدهد. بنابراین پیشنهاد می‌شود تا جای ممکن مصرف آن را کاهش بدهید. همینطور مصرف مواد مخدر و کافئین، می‌تواند در درازمدت استرس‌تان را بالا ببرد. پس به مرور از مصرف آنها دست بکشید.
4_ در تغذیه‌تان تجدید نظر کنید
تا امروز چند مقاله در مورد تاثیر تغذیه بر استرس در وبلاگ آرامیا نوشته شده. از جمله مقاله غذاهای استرس زا. همانطور که آنجا هم گفتم، مصرف غذاهای چرب، فرآوری‌شده، فست فود، غذاهای حاوی قند زیاد و… به افزایش سطح استرس شما کمک میکند! پس بهتر است کمی به سمت مصرف غذاهای سالم بروید.
کلام آخر
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله با حدود 7 نشانه و عوارض ظاهری استرس آشنا شدیم و فهمیدیم که بالا رفتن اضطراب می‌تواند چطور به پوست و صورت ما آسیب بزند. همینطور تکنیک‌های کاهش استرس را یاد گرفتیم تا به کمک‌شان شرایط‌مان را بهبود بدهیم. در آخر اگر سوال و نظری دارید در بخش نظرات منتظر شما عزیزان هستم.
- منبع: healthline
