تجربه سردرد حین مدیتیشن کردن یا بعد از تمام شدن آن، تجربه رایجی نیست و برای افراد معدودی رخ می‌دهد. اما در هر حال با توجه به اینکه ممکن است این تجربه باعث شود این عزیزان به طور کلی از دنیای مدیتیشن و ذهن آگاهی خداحافظی کنند، در این مقاله در موردش توضیحات کاملی می‌دهم و راه‌های رفع کردنش را به شما می‌گویم.
اول از همه؛ هر سردردی حاصل از مدیتیشن نیست!
دوستان عزیز یادتان باشد، الزاما اینکه حین مدیتیشن یا بعد از آن با تجربه درد یا سردرد روبرو شوید، نمی‌تواند به این دلیل باشد که مدیتیشن آن را به وجود آورده! چراکه ممکن است این سردرد مربوط به استرس‌های روز گذشته یا همان روز، خواب بد شب قبل، کم آب خوردن و… باشد. اما اگر تجربه سر درد را بیشتر از 3 الی 4 بار حین مدیتیشن داشتید، احتمالا می‌توانیم آن را به مدیتیشن ربط بدهیم.
سردرد مدیتیشن، حاصل از تمرین اشتباه است!
بله، اغلب مربیان مدیتیشن در خارج و داخل کشور، به وضوح به این موضوع اشاره می‌کنند که سردرد گرفتن حین انجام مدیتیشن، به احتمال زیاد نشان دهنده این است که در حال انجام اشتباه تمرین هستید. اما چه اشتباهی باعث به وجود آمدن این سردرد میشود؟ (مقاله مدیتیشن چیست را بخوانید.)
1_ فشار بیش از حد
اولین دلیل، می‌تواند این باشد که حین مدیتیشن فشار زیادی بر خودتان وارد میکنید! مخصوصا آن‌دسته از افرادی که به تازگی وارد دنیای ذهن آگاهی شده‌اند، فکر می‌کنند باید برای تمرکز کردن انرژی زیادی صرف کرده و به خودشان فشار بیاورند در حالی که اینطور نیست. یادتان باشد که مدیتیشن یک تجربه آرامش‌بخش است و در آن شما باید احساس راحتی کنید.
یکی از نشانه‌های اینکه در حال تمرین به خودتان فشار می‌آورید، مثلا این است که بدن‌تان را منقبض میکنید یا اینکه انگشت‌های‌تان را محکم روی هم یا به زمین فشار می‌دهید. اصولا هم این فشار را زمانی به خودتان وارد میکنید که ذهن‌تان در حال فکر کردن است و اجازه تمرکز به شما نمی‌دهد.
همانطور که در مقاله “با ذهن سرگردان حین مدیتیشن چه کنیم” هم گفتم: وقتی ذهن‌تان سرگردان شد، اصلا نگران نباشید، صرفا به افکاری که در ذهن‌تان شناور شده نگاه کرده (مثلا نگاه کردن به تلویزیون یا شنیدن رادیو) سپس به آرامی دوباره افکار را به سمت موضوع مورد نظر، مثلا نفس یا اجزای بدن ببرید. امکان دارد این اتفاق حین یک تمرین 10 دقیقه‌ای بارها رخ بدهد اما نگران نباشید چون هر چه دفعات مدیتیشن را بیشتر کنید، ذهن‌تان بیشتر به آگاه بودن عادت کرده و می‌توانید راحت‌تر کنترلش کنید.
- بیشتر بخوانید: علت خستگی بعد از مدیتیشن چیست؟
- بیشتر بخوانید: مدیتیشن چقدر باید طول بکشد؟
2_ مشغول کردن ذهن به مراحل بعدی
یکی از چیزهایی که می‌تواند باعث فشار بر ذهن شما شود، این است که ندانید دقیقا باید در مرحله بعد از مدیتیشن چه کاری انجام بدهید. اما اگر از یک صوت مدیتیشن هدایت شده استفاده کنید، تمام تمرکزتان را به سمت گفته‌های مربی می‌برید و دیگر نگران مراحل تمرین نیستید. بنابراین پیشنهاد میکنم برای یک بار هم که شده تمرین مراقبه هدایت شده را انجام بدهید. برای شروع از صوت مدیتیشن آرامش کمک بگیرید.
- بیشتر بخوانید: با ذهن سرگردان حین مدیتیشن چه کنیم؟
- بیشر بخوانید: صوت مدیتیشن با کلام یا هدایت شده
3_ فشار آوردن به چشم‌ها
یکی دیگر از دلایل به وجود آمدن سردرد حین مدیتیشن کردن، این است که فکر میکنید باید با چشم‌ها افکارتان را متمرکز کنید! مثلا ممکن است قصد تمرکز روی نوک بینی یا اجزای بدن‌تان را داشته باشید، اما اگر دقت کنید حتی زیر چشم‌های بسته، مردمک چشم‌های‌تان به سمت بخش مورد نظر خیره شده‌اند. این کار باعث فشار آوردن بیش از حد به چشمان و ایجاد سردرد میشود.
یادتان باشد که نحوه درست تمرکز کردن، تمرکز در ذهن است! این یعنی به جای نگاه کردن با چشم‌ها، بخش مورد نظر را در ذهن‌تان تصور کرده و رویش متمرکز شوید.
4_ ورود و خروج سریع به مراقبه
برای پیدا کردن جواب‌های بیشتر در مورد مشکل سردرد مدیتیشن، در حال خواندن پرسش و پاسخ‌ها در وب انگلیسی بودم که دیدیم یک استاد مدیتیشن چنین جوابی به این مشکل داده. البته خودم در مورد علمی بودن و نبودن و همینطور صحت آن مطمئن نیستم. در هر حال جواب این بود:
((اینکه بدون هیچ مکثی و بدون گذراندن حداقل چند سیکل نفس عمیق وارد تمرین مراقبه شوید و اینکه بدون آرام کردن بدن و دوباره نفس عمیق کشیدن از آن خارج شوید، ممکن است دلیل سردرد گرفتن‌تان باشد.))
- بیشتر بخوانید: مدیتیشن سردرد واقعا تاثیر دارد؟ (5 نوع مدیتیشن برای سردرد)
- بیشتر بخوانید: آموزش مدیتیشن به زبان ساده
5_ فیزیک بدنی نامنظم
یکی دیگر از دلایلی که ممکن است باعث به وجود آمدن درد یا سردرد در هنگام مدیتیشن کردن شده باشد، فیزیک بدنی نامناسب است. به طور خلاصه:
- حین مدیتیشن جایی بخوابید یا بنشینید که باعث اذیت شدن کمر یا باسن شما نشود،
- اگر نشسته‌اید، ستون فقرات‌تان را صاف نگاه دارید،
- اجازه ندهید شانههایتان بیوفتد و خسته شود،
- مراقب باشید به‌شکل ناخوداگاه دندان‌های‌تان را بهم فشار ندهید.
جلوگیری از درد حین مدیتیشن
برای پیشگیری و از بین بردن درد و سردرد حین مدیتیشن، سعی کنید نکاتی را که در ادامه به شما معرفی میکنیم را دنبال کنید:
مرحله 1
مکان و موقعیت راحتی برای مدیتیشن پیدا کنید، به طوری که مطمئن باشید می‌توانید برای مدت حداقل 10 دقیقه بدون حواس پرتی، به انجام تمرین خود بپردازید.
مرحله 2
3 الی 4 نفس عمیق بکشید و تنفس را به صورت آگاهانه انجام دهید. به جریان هوایی که با هر تنفس وارد ریه‌های شما میشود و سپس خارج می‌گردد، خوب دقت کنید.
مرحله 3
در حد چند ثانیه به فشاری که در اطراف سر خود ممکن است احساس کنید، توجه کنید. ولی بیش از حد روی آن متمرکز نشوید. فک، پیشانی، لب‌ها و سر خود را شل کنید و اجازه دهید تا مفاصل و عضلاتتان استراحت کنند.
مرحله 4
خودتان را مانند یک اسفنج تصور کنید و فشاری را که در سر و گردن خود احساس میکنید به سمت پایین هدایت کنید.
- محتوای مرتبط: آهنگ آرامش اعصاب و ذهن و بدن
- بیشتر بخوانید: صوت مدیتیشن تسکین درد
- بیشتر بخوانید: فواید مدیتیشن
مرحله 5
روی گردن و شانههایتان تمرکز کنید و ببینید که فشار چگونه بین شانههایتان تقسیم میشود. سپس اجازه دید تا بازوها و شانههایتان سرشار از این انرژی و فشار شوند.
مرحله 6
اکنون می‌توانید کاهش فشار در سر خود را احساس کنید. می‌توانید همچنان به هدایت این انرژی ادامه دهید و آن را به سمت پاهایتان ببرید تا در نهایت آن را در زمین رها کنید.
مرحله 7
زمانی که انرژی به طور یکنواخت در سراسر بدن شما پخش شد، می‌توانید تمرین را به اتمام برسانید.
کلام آخر
خب، به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله سعی کردم توضیح بدهم چه عواملی باعث ایجاد درد و سردرد حین مدیتیشن کردن میشوند و چگونه می‌توان از آنها جلوگیری کرد. امیدوارم مطالبی که نوشتم برای‌تان مفید بوده باشد. اگر باز هم تجربه خاص یا سوالی در مورد مدیتیشن دارید، در بخش نظرات منتظر شما عزیزان هستم.
منابع:
سلام من مدتی هست که مدیتیشن میکنم و اتفاقی که برام افتاده بو احساس میکنم بویه نوزاد و زانویه سمت چپم تا چند ساعت بعد از مدیتیشن بی حس میشود ممکنه راهنمایی بفرمایید
سلام درنا جان. تجربه عجیبی داری! در مورد بو نمیدونم، اما درد پا و بقیه بخش ها اصولا در اثر نشستن نادرسته که شکل میگیره. بعضی مواقع هم درد به خاطر اینکه تو بدن هست ولی تمرکزی روش نداشتیم، حین مدیتیشن که تمرکز میکنیم روی خودمون، نشون داده میشه.
سلام.اگر شبها احساس میکنی یکی پیشت هست و کابوس هم می بینی.موجودات بعد چهارم هستن.از یک استاد کمک بگیر.و اصلا اصلا اصلا سعی نکن ارتباط بگیری.مثال:پشت در کلبه جنگلی یک حیوان به در میکوبه.میتونه خرس و شیر و ببر باشه و شاید خرگوش.
😐
سلام من بعداز مدیتیشن گلو درد شدید میگیرم طوری ک نمیتونم آب گلوم رو قورت بدم و بعد از ده دیقه هم خوب میشه دلیلش چیه باید چیکارکنم؟
سلام زهرا جان. ممکنه به این دلیل باشه که گاهی بغض میکنی و جلوش رو میگیری
سلام من موقع مدیتشن کردن دستام کاملا بی حس میشن
سایه جان عضلاتت رو آزاد و رها میکنی؟
دستام خیلی درد میگرن دردشم از سر شونه هام میاد
احتمالا حین مدیتیشن ناخوداگاه دستتون رو منقبض میکنید. باید عضلات رو آزاد کنید.
پیشنهاد میکنم مقاله ریلکسیشن عضلانی رو بخونید یا توی اپ آرامیا دورش رو امتحان کنید.
سلام وقت بخیر
عزیز من وقت مراقبه بین ابروهام درد میگیره
مشکل کار کجاست
حجت جان حین مدیتیشن خیلی عضلات صورتت رو سفت نمیگیری؟
سلام من ۴۰ دقیقه خودم مدیتیشن کردم چون تو ارامیا این تایمی نبود و بعدش سردرد گرفتم فکنم بخاطر فشار روی چشمم باشه ممنون بابت راهنماییتون
سلام فاطمه جان
اگر دفعات اوله بهتره کمتر مدیتیشن کنید.
البته که نباید در هر صورت به چشم تون فشار بیاد.
شاید اشتباه انجام میدید.
سلام من مدتی هست مدیتیشن میکنم سعی میکنم همزمان هم علائم دستی رو اجرا کنم و کلماتی که برای هر چاکرا هست و استفاده از فرکانس و نحوه فکر به هر کدوم و دیدم تار میشه روز بعد و بعضی وقتا سردرد البته بدون راهنما و استاد نمیدونم نحوه کارم درسته یا نه میشه راهنمایی کنید؟
من روزای اولی که مدیتیشن شروع کرده بودم درد حین مدیتیشن داشتم ولی به مرور زمان از بین رفت البته من متوجه شدم که این دردارو همیشه داشتم ولی موقع مدیتیشن بیشتر بهش توجه میکردم و احساسش میکردم که خداروشکر با تمرین منظم به مرور کم و کمتر شد
خداروشکر که از بین رفتن عزیزم 🙂 مرسی که تجربه ات رو با ما درمیون گذاشتی
سلام خسته نباشید ، ممنون بابت اطلاعات مفیدتون تازه شروع مدیتیشن کردم و بعد سه دقیقه یهو هواسم پرت شد اومدم بیرون از تمرکزم و تایمر نگاه کردم بعدش در حد دو دقیقه سردرد گرفتم میتونید راهنمای کنید ، من خیلی سردرد داشتم چند وقته و خیلی هم وحشتناک بودن ولی برای یک هفته‌ای قبل مدیتیشن بود من تازه شروع کردم این دودقیقه که سردرد گرفتم حس سردرد های روزانه تایم بالامو داد
سلام ستایش جان اگر قبل از مدیتیشن هم دچار سردرد میشدی شاید بهتر باشه اول علت اصلی سردردهات رو پیدا کنی، اما اگه با انجام دادن مدیتیشن سردرد گرفتی از راهکارهایی که توی مقاله معرفی کردیم استفاده کن حتما