ذهن آگاهی پل ارتباطی، بین ذهن ما و لحظه‌ی اکنون است. این هنر آگاهی از چیزی که در لحظه‌ی حال اتفاق می‌افتد، است. آنچه در این لحظه درباره آن فکر می‌کنیم و احساس ما در حال حاضر است.
برای مطالعه بیشتر راجع به ذهن آگاهی به مقالک «ذهن آگاهی چیست» سر بزنید.
جان کابات زین، طرفدار و یکی از برجسته‌ترین چهره‌ها درزمینهٔ ذهن آگاهی، ذهن آگاهی را به‌عنوان «فرایند درگیر بودن و پذیرفتن تجربه لحظه‌به‌لحظه‌ی درونی و بیرونی‌مان به روشی متمرکز» تعریف کرده است(Zinn, 1994).
ذهن آگاهی از هر جنبه‌ای سکولار (جدا از دین و معنویات) است، به همین دلیل است که شاخه‌های مختلف مداخلات سلامت روان از تمرین‌های ذهن آگاهی برای بهبود بهزیستی استفاده کرده‌اند و این روش را پذیرفته‌اند. (Ludwig and Kabat-Zinn, 2008)
به‌عنوان اقدامات عملی برای ذهن آگاهی، دو روش از محبوب‌ترین روش‌ها موجود هستند که امروزه بسیاری از روانشناسان و متخصصان بهداشت از آن‌ها استفاده می‌کنند:
۱. تکنیک‌های ذهن آگاهی بر اساس کاهش استرس (MBSR)
برای کمک به مردم برای کاهش فرسودگی شغلی و ایجاد ارتباطی عمیق‌تر با ذهن و بدنشان.
۲. ذهن آگاهی بر اساس درمان شناختی (MBCT)
که به افراد کمک می‌کند تا جلوی افکار خودکار منفی که باعث استرس می‌شوند را گرفته و به افراد این امکان را می‌دهد تا این افکار را با افکار مثبت و خود تقویت‌کننده به‌صورت موفقیت‌آمیز جایگزین کنند.
(Segal, Williams, and Teasdale, 2002).
تمام تمرین‌های رسمی و غیررسمی مبتنی بر ذهن آگاهی باهدف:
- کاهش استرس
- پرورش تفکر مثبت
- پرورش بینشی عمیق و معنادار
- پیشگیری از آسیب دیدن به خاطر اضطراب و پریشانی
- کمک به افراد به افراد در بهبود از بیماری‌های مزمن جسمی
- کمک به پرورش مکانیزم های مقابله‌ای قوی و تاب‌آوری عاطفی
مطالعات نشان داده است که ذهن آگاهی مؤثر است و یک راه‌حل دائمی برای شرایط نامطلوب سلامت روان مانند افسردگی،PTSD، بیماری‌های پس از زایمان و سوءمصرف مواد ارائه می‌دهد.
علاوه بر بهبودی، احتمال عود بیماری‌ها را نیز کاهش می‌دهد که دلیل دیگری بر محبوبیت بسیار زیاد تمرین‌های مبتنی بر ذهن آگاهی است
(Chiesa and Serretti, 2009; Hofmann, Sawyer, Witt, and Oh, 2010; Piet and Hougaard, 2011; Strauss, Cavanagh, Oliver, and Pettman, 2014).
پرسشنامه پنج عاملی ذهن آگاهی چیست؟
پرسشنامه پنج عاملی ذهن آگاهی یا (The Five Facet Mindfulness Questionnaire (FFMQ یک سنجه خودآزمایی و خودکفایی از پنج جنبه‌ی ذهن آگاهی است:
۱. مشاهده
۲. توصیف
۳. عمل همراه با آگاهانه
۴. تجربه‌ی درونی و بدون قضاوت و
۵. عدم واکنش
این آزمون شامل ۳۹ مورد است که پنج جنبه را اندازه‌گیری می‌کند و نمرات، تخمینی از جایگاهی که ما در آن هستیم ازنظر ذهن آگاهی و خودآگاهی را ارائه می‌دهند.
علاوه بر ارزیابی وضعیت ما، پرسشنامه پنج عاملی ذهن آگاهی همچنین قضاوت دقیقی در مورد تأثیر تمرین‌های ذهن آگاهی که قبلاً تمرین کرده‌ایم هم ارائه می‌دهد.
تهیه این پرسشنامه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بود؛ زیرا یکی از اولین آزمون‌های سنجش برای ذهن آگاهی بود که درزمینهٔ اثربخشی ذهن آگاهی در غلبه بر مشکلات زندگی واقعی موردبررسی قرار گرفت. (Baer, Smith, and Allen, 2004).
